Krzyż «Jezu Ratuj Nas» w Omelance k. Huty Stepańskiej

Fotoreportaż poświęcam pamięci Felicjana Horoszkiewicza, zwanego w Omelance Amerykaninem.

Podobnie jak w Hucie Stepańskiej, mieszkańcy Omelanki w 1943 r. też postawili przed wsią krzyż «Jezu Ratuj Nas», który miał chronić wieś przed nieuchronnym nadejściem banderowców. Kiedyś prowadziła tędy droga w kierunku odległych Kołek i Ołyki, miejsca targów końskich, handlu pszenicą i wszelkim innym dobrem, przy której stał stary krzyż. Blisko tego krzyża, przy lesie, swoje gospodarstwo miał kuzyn mojego Dziadka Ludwika, Felicjan Horoszkiewicz. Dziadek mój przez kilka lat budował groblę przez bagna, która łączyła na skróty dom z wsią, Felicjan pomagał mu, ile mógł. Jednej nocy Felicjan przyszedł po mojego Dziadka, aby mu pomógł. Ten zaprzągł konie i pojechał z kuzynem. Odkopali spod progu zakopanych Żydów i wywieźli do lasu, gdzie Ich pochowali.

Felicjan był porządnym, pobożnym i miłosiernym człowiekiem. Po I wojnie światowej powrócił z USA, wybudował piękne gospodarstwo. Jego konie były przedmiotem zazdrości okolicznych gospodarzy. Kiedy wybuchła II wojna światowa, nie odmówił Żydom kryjówki w swojej stodole. Nadchodziła sroga jesień 1942 r. Ukrywający się u Felicjana Żydzi, rozchylali deski, wyciągali zatyczkę ze słomy i wchodzili do kryjówki. Było ich ok. 10–12 osób, w tym dzieci.

Pewnego dnia przyjechali schutzmani ze Stydynia Wielkiego i poszli prosto do kryjówki. Strzelali po kolei do wszystkich, których wyciągali. Felicjana pobili bykowcami i kazali mu zakopać Żydów pod progiem swojego domu, co przy pomocy synów uczynił. Zabronili też ich wykopywać, grożąc śmiercią. Po dwóch tygodniach, pewnej nocy, Felicjan z moim Dziadkiem jednak ich wykopali i pochowali w lesie, niedaleko krzyża. Leżą tam na wieki.

Tekst i zdjęcia: Janusz HOROSZKIEWICZ

P.S.: Zainteresowani mogą uzyskać więcej informacji pod adresem mailowym:

janusz-huta-stepanska@wp.pl